31/01/2023
Hội Nguyên Tiêu - hay còn được gọi là Tết Thượng Nguyên được xem như là nét đẹp văn hóa của đồng bào người Hoa ở quận 5 nói riêng cũng như lễ hội của đồng bào và nhân dân TP.HCM trong dịp tết. Đối với cộng đồng người Hoa, Tết Nguyên tiêu không chỉ là Tết thuần túy mang thú vui thưởng ngoạn mà còn ý nghĩa tâm linh, tưởng nhớ công ơn của tổ tiên, các bậc hiền nhân; cầu mong cho gia đình những điều tốt đẹp nhất ngay từ đầu năm.
Theo thông lệ hằng năm, Hội Nguyên Tiêu sẽ chính thức khởi động và được diễn ra tại Trung tâm Văn hóa quận 5 và tại các di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia từ ngày 12 tháng Giêng âm lịch cho đến hết ngày 15 tháng Giêng âm lịch.
Năm nay, Hội Nguyên Tiêu sẽ được tổ chức tại các địa điểm:
1. Tại Trung tâm văn hóa Quận 5, từ ngày 2/2/2023 đến 5/2/2023 (tức 12 Tháng Giêng AL đến 15 Tháng Giêng AL) với các hoạt động chính:
- Chương trình nghệ thuật tuồng cổ và văn nghệ tiếng Hoa hằng đêm với sự tham gia của các CLB, đội nhóm người Hoa luân phiên biểu diễn.
- Chương trình ẩm thực “Tuần lễ Dimsum” với hàng trăm món ăn đặc trưng của đồng bào người Hoa sẽ được tổ chức hằng đêm từ 2/2/2023 đến 7/2/2023.
- Đặc biệt, đúng ngày 5/2/2023 tức 15 Tháng Giêng AL, cũng là ngày lễ chính thức của Hội Nguyên Tiêu sẽ được truyền hình trực tiếp giới thiệu các loại hình biểu diễn độc đáo:
+ Diễu hành nghệ thuật đường phố với hơn 1000 diễn viên quần chúng trong những bộ trang phục màu sắc cùng với 05 chiếc xe hoa đăng mang tính biểu tượng (xe hoa Bác Hồ, xe hoa linh vật Quý Mão, xe hoa Cá hóa Long, Xe hoa Đại Phúc và xe hoa Nguyên tiêu thịnh hội)
+ Triển lãm Tranh và chữ Thư Pháp+ Tái hiện tục dân gian Đố Đèn, Quăng tú cầu kén rể và Vớt cá vàng.
2. Tại các Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp Quốc gia, chủ yếu tập trung tại 03 Hội quán:
2.1 Hội quán Tuệ Thành - “Chùa Bà Thiên Hậu” hay “Chùa Bà Chợ Lớn” - một trong những ngôi chùa có lịch sử lâu đời nhất ở Thành phố Hồ Chí Minh của người Hoa nhóm ngôn ngữ Quảng Đông sẽ mở cửa thường xuyên để đón mọi du khách đến tham quan và thắp hương. Tại đây cũng có tục cúng nhang vòng, dâng dầu đèn cầu an.
2.2 Hội quán Nghĩa An - Chùa Ông (còn gọi là miếu Quan Đế hay Nghĩa An Hội Quán); hiện tọa lạc tại số 676 đường Nguyễn Trãi thuộc phường 11, quận 5. Đây không chỉ là nơi chiêm bái của người Hoa gốc Triều Châu ở vùng Sài Gòn, mà còn là một công trình có giá trị về kiến trúc và nghệ thuật và đã được công nhận là di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia: Vào Tết Nguyên Tiêu, chùa chuẩn bị sẵn một số lượng lớn những quả quýt, bao lì xì, lồng đèn... để người dân đến mượn theo những qui ước bất thành văn: nếu mượn một thì năm sau, đúng vào ngày này phải trả thành hai. Tục lệ này giống như tục xin lộc đầu năm của người Việt ở nhiều nơi trên đất nước ta. Người vay cầu mưa thuận gió hòa, quốc thái dân an, làm ăn khấm khá. Ngoài ra, còn có tục chui qua bụng ngựa (nhất là trẻ em) với dụng ý loại bỏ những điều không tốt lành của trẻ nhỏ là thói hư tật xấu, cầu sức khỏe, hay ăn chóng lớn, ngoan ngoãn, thông minh...
Vào Tết Nguyên Tiêu, khách thập phương đến dâng hương cầu phúc, vay phúc, xem hát, nghe nhạc cổ... Sôi động nhất là các màn biểu diễn của các đoàn múa lân truyền thống của đồng bào Hoa...
Đặc biệt, năm nay Hội Quán Nghĩa An sẽ tổ chức diễu hành với tên gọi “Quan Thánh Đế xuất du” vào ngày 2/2/2023 (tức 12 tháng Giêng AL). Đây cũng là một trong những nét văn hóa đặc sắc của người Hoa gốc Triều Châu.
2.3 Quỳnh Phủ Hội Quán - Miếu bà Hải Nam, Hội quán Hải Nam: toạ lạc số 276 đường Trần Hưng Đạo, phường 11, quận 5, đây là một kiến trúc nghệ thuật mang đậm màu sắc văn hoá dân gian vùng Nam Hải (Trung quốc). Tuy xây dựng cách nay gần 200 năm, nhưng các hiện vật có giá trị nghệ thuật và tính văn hoá cao trong chùa hầu như được bảo tồn nguyên vẹn. Đặc biệt có bức tranh sơn mài Lục Vân Tiên cùng các sắc chiếu của vua Duy Tân. Trong những ngày của Lễ Hội Nguyên Tiêu, đồng bào người Hoa tại khu vực này được xem các chương trình nghệ thuật đặc sắc do chính cộng đồng người Hải Nam biểu diễn, các tiết mục đều được đầu tư công phu, trang phục đẹp mắt, lời ca tiếng hát bay bổng phần nào phác họa rõ nét đời sống văn hóa dân gian cổ truyền của đồng bào người Hoa trong những dịp lễ hội.
Ngoài những địa điểm chính nêu trên, tại Công viên Văn Lang còn có tổ chức Đêm thơ vào ngày 4/2/2023 (tức 14 tháng Giêng AL) với quy mô lớn do Sở Văn Hóa và Thể Thao TPHCM tổ chức với sự tham gia của hàng trăm diễn viên biểu diễn minh họa, giới thiệu những án thơ bất hủ cũng như những tác phẩm thơ mới của các tác giả đến từ các CLB thơ ca trên địa bàn TPHCM.